Hieronder wil ik graag een beeld schetsen van het beheren van een molen, van de Jantina Hellingmolen in Aalden. Deze molen is in 1891 gebouwd en heeft roerige tijden doorgemaakt. In de geschiedenis van de molen kunt u daar meer over lezen. Maar we zijn er met de molenvereniging en de inzet van vele vrijwilligers in geslaagd de molen te behouden.
Markant erfgoed
Molens behoren tot Nederlands meest herkenbare monumenten. Het zijn, net als kerktorens, bakens in het landschap, herkenningspunten in het silhouet van steden en dorpen. Molens dragen bij aan de herkenbaarheid van Nederland zoals maar weinig andere bouwwerken dat doen. Molens worden met Nederland vereenzelvigd, dragen bij aan een positief, markant beeld van ons land en spelen een rol in de collectieve beleving.
Inmiddels staan de eigenaren, overheid en regionale verenigingen al meer dan een halve eeuw zij aan zij bij de zorg voor molens. Er is veel bereikt: ruim duizend molens in ons land zijn gered en gerestaureerd, het beroep van molenaar en molenmaker bleef bestaan, veel van de oude kennis en vaardigheden rondom molens bleef behouden en molens zijn voor velen een bron van ontspanning.
In stand houden
Molens zijn markante getuigen van het verleden en dat speelt bij de instandhouding vanzelfsprekend een belangrijke rol. Ook in Aalden! Ondanks hun status als icoon vraagt het behoud van molens om voortdurende aandacht. De instandhouding steunt zwaar op de inzet van vrijwilligers, de steun van de overheid en particuliere financiële bijdragen. De Jantina Hellingmolen is niet lang geleden grondig gerestaureerd en gerepareerd. Een voortdurend proces van zorg en aandacht. Bij de restauratie en het onderhoud worden waar mogelijk oorspronkelijke technieken en materialen toegepast. En daar waar de monumentale waarden niet in het gedrang komen, bestaat ruimte voor de toepassing van hedendaagse, innovatieve technieken en materialen.
Monumentale molens in werkzame staat houden is en blijft een belangrijk onderdeel van het erfgoedbeleid. Hoe toevallig ook: tijdens één van de de laatste bestuursvergaderingen van de Vrienden van de Aeldermeul werd spontaan geopperd om bij bijzondere gelegenheden in de molen weer graan te malen. Een werkgroep gaat dit idee nader uitwerken.
Professionaliteit
Sinds het vak van beroepsmolenaar vrijwel is teloorgegaan, hebben liefhebbers en vrijwilligers sinds begin jaren zeventig van de vorige eeuw een belangrijke rol in het molenbeheer en -behoud. De nieuwe molenwereld die zo ontstond, wist zich al vroeg goed te organiseren, zodat men altijd aan professionele uitgangspunten heeft weten vast te houden. Zo volgen aspirant-molenaars een gedegen cursus bij het Gilde van Vrijwillige Molenaars, voordat zij een molen mogen bedienen. En er zijn naast de landelijke vereniging De Hollandsche Molen, diverse regionale verenigingen en stichtingen die de belangen van molenaars en moleneigenaren behartigen. Heel mooi om te zien is, dat onze nieuwe ‘buren’ in Sleen het bij stellingmolen De Hoop heel voortvarend oppakken met de onlangs in het leven geroepen Sleener Molen Stichting (SMS).
Inzet vrijwilligers
Rond onze molen in Aalden bestaat al sinds jaar en dag een levendig vrijwilligersnetwerk. Het bestuur van de Vrienden van de Aeldermeul is hier bijzonder trots op. Dit netwerk valt of staat bij het vermogen om mensen te enthousiasmeren en te binden. Voor onze molenvereniging is instandhouding van het vrijwilligersnetwerk een voortdurend punt van aandacht. Het dreigend tekort aan vrijwilligers vormt landelijk één van de grootste knelpunten voor het toekomstig molenbehoud. Gelukkig gaat deze zorg aan onze deur voorbij, want we kunnen bogen op een grote groep enthousiaste molenvrienden. Bouwkundige werkzaamheden aan onze molen worden door beroepsmatige molenmaker Molema uitgevoerd. Deze molenmaker uit Heiligerlee vormt, met zijn jarenlange gespecialiseerde ervaring in restauratie- en onderhoudswerk aan de molen, een belangrijke schakel binnen het molenbehoud. Bij het beheer leveren onze vrijwilligers een groot aandeel, wat een levendige, optimistische sfeer op de molen creëert. Ook in de toekomst zal deze unieke groep van gedreven vrijwilligers een belangrijke spil zijn.
Toekomst
Verwondering over, kennis van, liefde voor: die drie dingen vormen de basis om de toekomst van onze molen veilig te stellen. De molen is een voorname cultuurdrager en het is belangrijk dat de overheid deze monumenten, hun omgeving, degenen die ze beheren én degenen die ervan genieten, blijvend ondersteunen.
Jan Hooge, voorzitter “Vrienden van de Aeldermeul”